Zofia Hertz. Z Łodzi do Maisons-Laffitte
18 czerwca 2015 r.

Była obok Jerzego Giedroycia najważniejszą postacią Instytutu Literackiego. Nazywana „strażniczką i westalką paryskiej »Kultury«”, utrwaliła się we wspomnieniach wielu wybitnych ludzi pióra i przedstawicieli opozycji demokratycznej w PRL i na emigracji, którzy odwiedzali Maisons-Laffitte. Przez długie lata niewiele jednak wiedziano o jej losach w czasach przed powstaniem „Kultury”, a szczególnie mało o latach, które spędziła w Łodzi. Dopiero pod koniec życia światło na ten okres rzuciły wywiady, których Zofia Hertz udzieliła Izie Chruślińskiej i Elżbiecie Sawickiej.

Zofia Hertz (1910–2003) w Łodzi spędziła osiemnaście lat pomiędzy 1921 a 1939 rokiem. Przypadła na nie niechętnie wspominana przez nią „trudna młodość”, ale też formacyjne doświadczenia, które kształtowały jej charakter. W mieście nad Łódką ukończyła szkołę średnią – Prywatne Gimazjum Humanistyczne Romany Konopczyńskiej-Sobolewskiej, zdobyła zawód referenta notarialnego, jako pierwsza kobieta w Polsce zdając w 1933 r. egzamin uprawniający do wykonywania profesji notariusza, w Łodzi wreszcie poznała i poślubiła Zygmunta Hertza, z którym przeszła przez wojenne doświadczenia zsyłki i katorżniczej pracy w radzickiej Maryjskiej Republice Autonomicznej, a potem szlak bojowy II Korpusu Armii gen. Andersa.

Wystawa Zofia Hertz. Z Łodzi do Maisons-Laffitte przypomina nie tylko łódzki epizod biografii „strażniczki i westalki paryskiej »Kultury«”, ale również jej późniejsze losy, utrwalone we wspomnieniach samej bohaterki oraz ludzi, którzy ją znali. Wystawie towarzyszło będzie odsłonięcie tablicy pamiątkowej na budynku kamienicy przy Placu Wolności 2, gdzie Zofia Hertz w latach 1929–1939 pracowała jako referentka notarialna kancelarii rejenta Apolinarego Karnawalskiego.

Projekt jest wspólną inicjatywą redakcji „Kroniki miasta Łodzi”, Domu Literatury w Łodzi oraz Izby Notarialnej w Łodzi.

18 czerwca

godz. 14:00 – odsłonięcie tablicy poświęconej Zofii Hertz przy Placu Wolności 2 w Łodzi.
godz. 18:00 – wernisaż wystawy Zofia Hertz. Z Łodzi do Maisons-Laffitte w Domu Literatury w Łodzi, ul. Roosevelta 17 oraz dyskusja z udziałem Izabelli Chruślińskiej, Anny Olszewskiej i dr Małgorzaty Ptasińskiej. Dyskusję poprowadzi Dominika Łarionow.

Kuratorzy wystawy: Marcin Kieruzel, Grzegorz Krzymianowski
Tablicę poświęconą Zofii Hertz ufundowała Rada Izby Notarialnej w Łodzi, autorem projektu jest prof. Kazmierz Karpiński. Wystawa została sfinansowana przez Muzeum Historii Polski w ramach programu „Patriotyzm Jutra”.

Partnerzy: Muzeum Miasta Łodzi

Zofia Hertz z kolegą Stanisławem Wyznikiewiczem na balkonie kamienicy przy Placu Wolności 2 w Łodzi, 1932 r., fot. z archiwum Anny Olszewskiej

.